ترمال چیست؟
یکی از اصلی ترین موضوعاتی که به عنوان یک خلبان پاراگلایدر باید با آن آشنا باشید، موضوع ترمال است. ترمال ها در واقع جریان های هوای گرم و بالا رونده هستند که پایلوت می تواند از آن ها برای افزایش سرعت و ارتفاع استفاده کند.
در این مقاله از پاراگلایدر تهران قصد داریم در مورد ترمال و اهمیت آن در پرواز با پاراگلایدر با شما صحبت کنیم. چنانچه تا انتهای مطلب همراه ما باشید مطالب مفیدی در خصوص تکنیک های ترمالگیری نیز خواهید آموخت.
انواع ترمال
این جریان های هوایی گرم و بالا رونده به دو نوع حبابی یا ستونی (دائمی) تقسیم بندی می شوند. سرعت و میزان بالا روندگی آن ها نیز به حرارت آن جریان هوایی بستگی دارد.
- ترمال های حبابی: با طلوع خورشید، نور و گرمای آن به زمین می‌تابد و باعث می‌شود تا زمینی که در شب گذشته سرد شده، رفته‌رفته دوباره گرم شود و هوای اطراف خود را نیز گرم کند. این هوای گرم شده در اثر تابش نور خورشید در قالب بسته های هوای گرم حبابی شکل روی سطح زمین جمع شده و منتظر یک اتفاق کوچک هستند تا آزاد شوند. عبور یک خودرو، یا حتی یک پرنده کوچک می توان جریان های هوایی ترمال حبابی را آزاد کند. جریانی که به سمت بالا حرکت می کند.
- ترمال های ستونی: ترمال های ستونی در واقع ترمال هایی دائمی هستند که با تابش نور خورشید به زمین و گرم شدن هوای اطراف دائماً در حال گرم شدن بوده و رو به بالا حرکت می کنند. ترمال های ستونی پایدار بوده و تا زمانی که نور خورشید می تابد همچنان پابرجا هستند. تنها جهت وزش باد است که می تواند باعث کج شدن این ستون های جریان هوای گرم شود.
اهمیت ترمال در پرواز با پاراگلایدر
ترمال ها به عنوان جریان های هوای گرم و نامرئی، در نقش شتاب دهنده برای خلبانان پاراگلایدر عمل می کنند. پایلوت های پاراگلایدر با تشخیص این جریان ها می توانند از آن ها به عنوان یک نیروی پیشران استفاده کنند. در هنگام پرواز با پاراگلایدر شما می توانید از ترمال ها برای بالا بردن متناوب ارتفاع و افزایش طول مدت زمان پرواز استفاده کنید. مزیت جانبی این افزایش ارتفاع می تواند بالا رفتن سرعت پرواز هم باشد.
اینکه تا چه اندازه می توانید از جریان های هوایی استفاده کنید به مهارت شما و البته قدرت ترمال وجود دارد. اما خلبانان حرفه ای انقدر تجربه دارند که بتوانند حتی از ترمال های کوچک بیشتری بهره را ببرند.
در ادامه در مورد تکنیک های ترمالگیری در هنگام پرواز با پاراگلایدر صحبت خواهیم کرد.
ترمالگیری چیست؟
به پرواز کردن درون یک جریان هوایی ترمال و افزایش ارتفاع در اصطلاح لیفت (lift) گفته می شود. لیفت با ترمالگیری یکی از مهارت های پروازی به شمار می شود. ترمالگیری در واقع از دو مرحله تشکیل شده است: صعود (Climb) و شیرجه (glide).
نکته: استفاده از کلمه انگلیسی این عبارت ها رایج تر است.
برای اینکه بتوانید به بهترین شکل از یک جریان هوای گرم استفاده کنید باید بتوانید هر دو بخش کلایمب و گلاید را به خوبی انجام دهید. همچنین برای اینکه بتوانید بیشتری استفاده را از یک ترمال ببرید نیاز دارید تا کور یا هسته مرکزی این جریان هوای نامرئی را پیدا کنید. چون قدرت لیفت ترمال در کور یا هسته آن بسیار بالاتر است و باعث می شود کلایمب و گلاید بهتری داشته باشید.
دقت داشته باشید که هر چقدر لیفت شما در ترمالگیری بیشتر باشد، مدت زمان بیشتری در آسمان خواهید ماند.
تکنیک های ترمالگیری
ترمالگیری یک مهارت است که در دوره آموزش پاراگلایدر به شما آموزش داده خواهد شد. تکنیک های مختلفی برای این کار وجود دارند که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد.
تکنیک ترمالگیری کلاسیک
این روش رایج ترین و اصلی ترین تکنیک ترمالگیری است. زمانی که روی آسمان با پاراگلایدر در حال پرواز هستید و به یک ترمال هوایی نزدیک می شوید خودتان قدرت مکش آن را حس خواهید گرد. چرا هوای گرم بال را به سمت خودش می کشد این کاملاً برای خلبان محسوس خواهد بود.
اگر در حال پرواز رو به جریان باد باشید وارد شدن به ترمال آسان تر خواهد بود اما اگر در حال پرواز پشت به جریان باد باشید به واسطه قدرت مکشی که ترمال ایجاد می کند سرعت زمینی شما افزایش پیدا می کند.
قدرت مکش ترمال های بزرگ می تواند واقعاً قوی باشد. نزدیک شدن به ترمال ها از جناحین باعث می شود که به چپ را راست کشیده شوید. این تکان ها نشانه این است که به یک ترمال قدرتمند نزدیک شده اید و می توانید یک لیفت بسیار خوب داشته باشید.
برای اینکه بتوانید با استفاده از ترمال لیفت کنید باید دور کور یا هسته مرکزی ترمال بچرخید. از لحظه ای که وارد محدود ترمال می شوید وریومتر شما چراغ زده و بوق می زند. از همان لحظات ابتدایی بوق زدن وریومتر باید تصمیم بگیرید که به جهت قصد دارید بچرخید. اگر حس می کنید فشار یا لیفت بال در یک جهت بیشتر است، باید به همان جهت گردش کنید. معمولاً هارنس یا صندلی نیز در همان سمت کمی بالاتر می رود. بنابراین همه علائم به خوبی جهت گردش شما را نشان می دهند.
هرچقدر به کور یا هسته مرکزی ترمال نزدیک تر باشید لیفت بهتر و قدرتمندتری را تجربه خواهید کرد.
دقت کنید که به محض درآمدن صدای بوق وریومتر چرخش را آغاز نکنید. بلکه ابتدا آرامش خود را حفظ کرده و تلاش کنید جهت صحیح برای گردش به دور کور را تشخیص دهید. وقتی به کور نزدیک تر می شوید صدای وریومتر شما نیز بیشتر می شود.
برای شروع گردش در ترمال باید صبر کنید تا کمی از کور عبور کنید تا بتوانید بهترین لیفت را داشته باشید. ایده‌آل ترین فاصله برای شروع گردش نیز 2 ثانیه پس از عبور از آن است. برای تعیین شعاع گردش نیز باید از نحوه بازخورد بال پاراگلایدر کمک بگیرید. میزان بالا کشید شدن یک طرف بال بهترین راهنمای شما برای تعیین شعاع چرخش است. چنانچه شعاع گردش شما به دور کور نامناسب باشد ممکن است به بیرون از ترمال پرتاب شوید.
تکنیک ترمالگیری معکوس کردن گردش
تکنیک کلاسیک اصلی ترین و رایج ترین روش ترمالگیری است. اما گاهی اوقات جواب شما را نمی دهد. به عنوان مثال فرض کنید وارد یک ترمال شده اید و نمی دانید که جهت گردش به کدام سمت است. این حالت معمولاً در شرایطی اتفاق می افتد که در کور یا مرکز ترمال هستید و مکش به صورت مساوی روی بال چخش شده است. یعنی لزوماً یک طرف بال یا هارنس فشار بیشتری از طرف دیگر ندارد که بتوان با استفاده از آن جهت گردش را تشخیص داد.
در این شرایط تفاوتی ندارد که به راست بچرخید یا چپ، در هر صورت از ترمال بیرون خواهید افتاد. این امر به ویژه در مورد ترمال های کوچک صادق است.
در این شرایط باید از تکنیک ترمالگیری معکوس کردن گردش استفاده کنید. در این تکنیک لازم است ابتدا یک ربع دایره به سمت چپ گردش کنید و وقتی وارد کور یا هسته مرکزی ترمال شدید جهت گردش را سریعاً عوض کنید و کاملاً به سمت راست بچرخید. با این کار کور ترمال در مرکز اولین گردش 360 درجه شما قرار گرفته و دیگر به بیرون ترمال پرتاب نمی شوید.
تکنیک های ترمالگیری به آموزش، مهارت و تجربه نیاز دارد. در کلاس های آموزش پاراگلایدر مربی تمام تکنیک های لازم را به شما یاد خواهد داد. به عنوان مثال اینکه چگونه ترمال ها را تشخیص دهید، چگونه جهت پرواز را تغییر دهید، چگونه به بهترین شکل لیفت داشته باشید و غیره. تکنیک های ترمالگیری اغلب در دوره های آموزش پاراگلایدر متوسطه و SIV ارائه می شوند.
مهارت های پیش نیاز ترمالگیری
برای اینکه آمادگی لازم جهت استفاده از ترمالهای هوایی را داشته باشید به یک سری مهارت ها نیاز دارید. مهارت هایی که باید در دوره های قبلی آموزش پاراگلایدر کسب کرده باشید. اصلی ترین مهارت های مورد نیاز شما برای ترمالگیری عبارتند از:
- با قوانین مربوط به حق تقدم در پرواز آشنا باشید (این موضوع به ویژه در هنگام پروازهای گروهی بسیار مهم است)
- روی بال پاراگلایدر تسلط کافی داشته باشید و بتوانید به راحتی به هر دو طرف چرخش های 360 درجه داشته باشید
- مهارت کافی برای کنترل مداوم بنک و زاویه ورود به توربولانس ها داشته باشید تا بتوانید از وقوع استال (خارج شدن بال از حالت پرواز) و تغییر زاویه بنک جلوگیری کنید
- مهارت کافی در حفظ جهت پرواز داشته باشید تا هنگام چرخش در ترمال توسط باد به جهت های ناخواسته کشیده نشوید
- توان کافی برای کنترل سرعت پرواز داشته باشید و بتوانید سرعت و زاویه گردش به دور کور را هماهنگ کید
- در کنترل سرعت مانور بین ترمال های هوایی مهارت داشته باشید
نکات مهم پیرامون ترمالگیری
اگر در حال شرکت در دوره‌های آموزش پاراگلایدر برای ترمالگیری هستید یا این دوره را پشت سر گذاشته اید قصد دارید تجارب خود را بالاتر ببرید، بهتر است حتما با نکات کلیدی زیر آشنایی داشته باشید.
· عجله نکنید
زمانی که اولین حدس خود را در مورد محل قرارگیری هسته ترمال زدید تازه کار شروع شده است. یادتان باشد که ترمال های پیوسته در حال تغییر شکل هستند و به صورت مداوم تحت تأثیر نیروی باد قرار دارند. به همین خاطر فرآیند پیدا کردن هسته ترمال یک فرآیند پیوسته است.
برای پیدا کردن هست ترمال باید به صورت مداوم وضعیت بال خود را زیر نظر داشته باشید تا ببینید که کدام سمت همواره تحت فشار است. زمانی که لیف را حس کردید چند ثانیه به صورت مستقیم به طرف کور حرکت کرده و بعد چرخش را آغاز کنید.
· اهمیت سبقت گرفتن
واقعیت این است که دلیلی ندارد کسی بخواهد در هنگام ترمالگیری از شما سبقت بگیرد. حتی پرنده ها نیز نیاز ندارند از شما سبقت بگیرند. از طرف دیگر سینک ریت تمام بال های پروازی اعم از پاراگلایدرها و کایت ها تقریباً یکسان است. به همین خاطر اگر کسی از شما در هنگام ترمالگیری سبقت گرفت به معنی آن است که او در هوایی قرار دارد که سریع تر بالا می رود. پس بهتر است سریع تر به آن ها ملحق شوید.
ملحق شدن به آن ها به معنی آن است که شما هم دقیقه در همان دایره گردانی قرار بگیرید که آن ها قرار دارند. نه اینکه بخواهید در سمت چپ یا راستشان قرار بگیرید. دقت داشته باشید که شعاع چرخ شما نیز باید با آن ها یکسان باشد و در یک مدار قرار بگیرید.
· برای تشخیص کور از باد کمک بگیرید
چنانچه داخل ترمال قرار دارید و می خواهید هسته مرکزی یا کور آن را پیدا کنید اما شاخصی برای جستجوی آن ندارید می توانید از باد استفاده کنید. دقت داشته باشید که وقتی یک ترمال آزاد می شود در راستای جهت وزش باد کشیده می شود (عملی که به آن دریفت می گویند). دریفت ترمال های ضعیف از ترمال های قوی بیشتر است.
از این رو اگر کور را گم کردید کافی است رو به جهت وزش باد قرار بگیرید تا به هسته ترمال برسید. دقت داشته باشید که جریان باد همیشه به سمت هسته ترمال است.
سؤالات متداول
آیا وسیله ای برای تشخیص ترمال وجود دارد؟
اساس کار وریومترها تشخیص ترمال های هوایی است و زمانی که به یک ترمال هوای گرم نزدیک می شوید وریومتر شما شروع به بوق زدن یا بیپ بیپ کردن می کند و این موضوع را به اطلاع شما می رساند.
ترمالگیری بیشتر برای چه تکنیک های پروازی مناسب است؟
اغلب افرادی که قصد پرواز کراس کانتری یا پروازهای مسافتی دارند از تکنیک های ترمالگیری استفاده می کنند. اگر قصد شما از پاراگلایدر سواری تجربه پروازهای کوتاه و چند دقیقه ای است، احتیاج زیادی به ترمال های هوایی نخواهید داشت. به همین خاطر هم هست که ترمالگیری در دوره های مبتدی آموزش پاراگلایدر تدریس نمی شود.
برای استفاده از ترمال به سمت راست بچرخیم یا چپ؟
این موضوع به وضعیت خود ترمال بستگی دارد. شما باید در هنگام نزدیک شدن به مرکز ترمال ببینید که مکش روی کدام قسمت از بال یا هارنس شما بیشتر است، و بعد به همان سمت چرخش کنید. گاهی اوقات نیز جهت چرخش مشخص نیست و مجبورید از تکنیک ترمالگیری معکوس کردن گردش استفاده کنید.
بهترین زمان برای چرخش دور کور چه وقتی است؟
بهترین زمان برای شروع گردش به دور کور وقتی است که حدوداً به فاصله 2 شماره از آن عبور کرده باشید. بعد از تشخیص کور بهتر است چند ثانیه مستقیماً به طرف آن پرواز کنید و بعد گردش را آغاز نمایید. به یاد داشته باشید که چرخش شما باید در قوی‌ترین لیفت صورت بگیرد.
اگر از ترمال بیرون افتادیم چه باید بکنیم؟
اگر به هر دلیلی در ترمالگیری موفق نبودید و به بیرون پرتاب شدید بهتر است رو به باد پرواز کنید.
نتیجه گیری
ترمال ها در واقع جریان های هوای گرم و بالا رونده هستند که در اثر گرم شدن زمین به خاطر تابش نور خورشید اتفاق می افتند. آشنایی با ترمال ها و استفاده از این جریان های هوایی برای پاراگلایدر سوارها یک امر ضروری است. از آنجایی که برخلاف پاراموتور، هیچ موتور محرکی در پاراگلایدر وجود ندارد، خلبان باید از همین ریان های هوایی به عنوان نیروی پیش برنده استفاده کند.
ترمال ها نیروی اصلی برای ارتفاع و سرعت گرفتن پاراگلایدر را تأمین می کنند. یکی از مهم ترین مهارت های خلبان پاراگلایدر نیز ترمالگیری است. مهارتی که به خوبی در دوره های آموزش پاراگلایدر فرا خواهید گرفت.
